Πώς η οσφυαλγία επηρεάζει την καθημερινή ζωή;

Η οσφυαλγία και η ισχιαλγία αποτελούν δύο από τις πιο κοινές αιτίες πόνου που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής πολλών ανθρώπων. Αν και συχνά συγχέονται, οι δύο καταστάσεις έχουν διαφορετική αιτιολογία και χαρακτηριστικά. Η οσφυαλγία αναφέρεται στον πόνο που εντοπίζεται στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης (μέση), ενώ η ισχιαλγία περιλαμβάνει πόνο που προέρχεται από τον ερεθισμό του ισχιακού νεύρου και ακτινοβολεί κατά μήκος του ποδιού. Και οι δύο καταστάσεις δεν θεωρούνται αυτοτελείς παθήσεις, αλλά συμπτώματα που προκαλούνται από κάποια υποκείμενη παθολογική κατάσταση. Η παθολογική κατάσταση αυτή μπορεί να είναι είτε κάποια απλή μυοσκελετική βλάβη είτε μια πιο σύνθετη διαταραχή της σπονδυλικής στήλης.

Τι είναι η οσφυαλγία;

Η οσφυαλγία είναι ο πόνος χαμηλά στη μέση, στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης, η οποία αποτελεί το κάτω μέρος της σπονδυλικής στήλης. Εμφανίζεται σε διάφορες μορφές, με τον πόνο να είναι είτε εντοπισμένος στη μέση είτε να ακτινοβολεί συνήθως στους γοφούς, προκαλώντας δυσφορία και περιορισμό της κινητικότητας. Η οσφυαλγία μπορεί να ταξινομηθεί ανάλογα με τη διάρκεια των συμπτωμάτων σε οξεία (μέχρι 4 εβδομάδες), υποξεία (4-12 εβδομάδες) και χρόνια (πάνω από 12 εβδομάδες).

Η ισχιαλγία από την άλλη πλευρά αφορά στον πόνο που προκαλείται από την πίεση ή τον ερεθισμό του ισχιακού νεύρου, του μεγαλύτερο νεύρο του ανθρώπινου σώματος. Ο πόνος της ισχιαλγίας συνήθως ακτινοβολεί από τη μέση προς τα κάτω άκρα, συχνά με συνοδευτικά συμπτώματα όπως μούδιασμα, αδυναμία, μειωμένη αίσθηση, κάψιμο ή αίσθημα μυρμηγκιάσματος.

Αιτίες πόνου στη μέση

Οι αιτίες της οσφυαλγίας ποικίλουν και περιλαμβάνουν μηχανικές, εκφυλιστικές, φλεγμονώδεις και σπανιότερα συστηματικές καταστάσεις. Η εκφύλιση των μεσοσπονδύλιων δίσκων και των σπονδύλων αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες πόνου στη μέση. Η εκφυλιστική δισκοπάθεια και η κήλη του μεσοσπονδύλιου δίσκου μπορεί να συμβάλλουν στην άσκηση πίεσης στις νευρικές ρίζες, οδηγώντας σε οσφυαλγία ή και ισχιαλγία. Με την πάροδο της ηλικίας, η εκφύλιση αυτή αυξάνει τον κίνδυνο αστάθειας των σπονδύλων και στένωσης του σπονδυλικού σωλήνα. Παράλληλα, η θλάση των μυών και των τενόντων ή οι τραυματισμοί των συνδέσμων της σπονδυλικής στήλης αποτελούν συχνά αίτια οσφυαλγίας. Τραυματισμοί από έντονη ή με λανθασμένη τεχνική άρση βαρών ή λάθος στάση σώματος μπορεί να προκαλέσουν οξεία οσφυαλγία.

Στις παθήσεις που είναι πολύ πιθανό να προκαλέσουν οσφυαλγία συγκαταλέγεται και η σπονδυλολίσθηση. Η πάθηση αυτή χαρακτηρίζεται από την μετατόπιση ενός σπονδύλου προς τα εμπρός πάνω στον υποκείμενο σπόνδυλο, προκαλώντας πίεση στα νεύρα που εξέρχονται από το επίπεδο αυτό και οσφυϊκό πόνο, με ή χωρίς συνοδό ισχιαλγία. Αντίστοιχα, και η σπονδυλική στένωση, η μείωση δηλαδή της διαμέτρου του σπονδυλικού σωλήνα στην περιοχή της μέσης, μπορεί να προκαλέσει πίεση στα νωτιαία νεύρα, οδηγώντας σε πόνο, αδυναμία ή μούδιασμα στα κάτω άκρα. Τέλος, λιγότερο συχνές αιτίες, όπως οι λοιμώξεις και οι όγκοι της σπονδυλικής στήλης, μπορεί να προκαλέσουν σοβαρό πόνο στη μέση.

Διαγνωστική προσέγγιση

Η διάγνωση της οσφυαλγίας βασίζεται πρωτίστως στη λήψη ιστορικού και τη φυσική εξέταση. Ο γιατρός αξιολογεί τον τύπο και τη διάρκεια του πόνου, καθώς και την ανταπόκρισή του στα συντηρητικά μέτρα. Αν κριθεί απαραίτητο, μπορεί να ζητηθούν επιπρόσθετες διαγνωστικές εξετάσεις, όπως:

Απλή ακτινογραφία για τον έλεγχο τυχόν εκφυλιστικών αλλοιώσεων ή τραυματισμών.
Μαγνητική τομογραφία για τη διερεύνηση της κατάστασης των μεσοσπονδύλιων δίσκων και των νεύρων.
Αξονική τομογραφία για λεπτομερή απεικόνιση των οστικών δομών.

Θεραπευτικές επιλογές για την αποκατάσταση σπονδυλικών παθήσεων που προκαλούν οσφυαλγία

Η θεραπεία της οσφυαλγίας εξαρτάται από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και την αιτία του πόνου. Σε πρώτη φάση συνήθως η θεραπεία είναι συντηρητική και περιλαμβάνει:

Τροποποίηση της καθημερινότητας: Η προσωρινή διακοπή των δραστηριοτήτων που επιβαρύνουν τη σπονδυλική στήλη είναι σημαντική για την ανακούφιση του πόνου.
Φαρμακευτική αγωγή: Χορήγηση αναλγητικών, αντιφλεγμονωδών και μυοχαλαρωτικών φαρμάκων για τη μείωση του πόνου και της φλεγμονής.
Φυσικοθεραπεία: Η ενδυνάμωση των μυών της σπονδυλικής στήλης και η βελτίωση της κινητικότητας συμβάλλουν στη μακροπρόθεσμη ανακούφιση των συμπτωμάτων. Τα προγράμματα αποκατάστασης πρέπει να είναι εξατομικευμένα και προσαρμοσμένα στον εκάστοτε ασθενή.
Επισκληρίδιες εγχύσεις κορτικοστεροειδών: Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι τοπικές εγχύσεις μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της φλεγμονής και του πόνου.

Ωστόσο, εάν τα συντηρητικά μέτρα αποτυγχάνουν να ανακουφίσουν τα συμπτώματα ή σε περίπτωση που παρουσιάζονται έντονα νευρολογικά προβλήματα, σειρά έχει η χειρουργική αποκατάσταση της υποκείμενης παθολογίας. Ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός – Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης Δρ. Μάριος Λυκίσσας εφαρμόζει τις πιο σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές για την αποκατάσταση πλήθους παθήσεων που διακυβεύουν την ακεραιότητα της σπονδυλικής στήλης. Οι κύριες χειρουργικές επιλογές περιλαμβάνουν μεταξύ πολλών άλλων:

Μικροδισκεκτομή για τη θεραπεία της κήλης του μεσοσπονδύλιου δίσκου που ασκεί πίεση στις νευρικές ρίζες.
Αποσυμπίεση και σπονδυλοδεσία για περιπτώσεις σπονδυλικής στένωσης με ή χωρίς αστάθεια της σπονδυλικής στήλης.

Μέτρα πρόληψης

Η πρόληψη της οσφυαλγίας είναι εφικτή μέσω της υιοθέτησης σωστών συνηθειών που μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης πόνου και λοιπών συμπτωμάτων. Αρχικά, η τακτική σωματική άσκηση ενδυναμώνει τους ραχιαίους μυς και τους κοιλιακούς, βοηθώντας στη διατήρηση της σταθερότητας της σπονδυλικής στήλης. Η αποφυγή επίσης της κακής στάσης του σώματος κατά την εργασία καθώς και η αποφυγή άρσης βαρέων αντικειμένων είναι σημαντική για την προστασία της σπονδυλικής στήλης. Τέλος, η διατήρηση ενός φυσιολογικού σε γενικά πλαίσια σωματικού βάρους είναι σημαντική, καθώς μειώνει τα φορτία που διέρχονται από την μέση και τα κάτω άκρα.