Σκολίωση σε παιδιά: Τρόποι αντιμετώπισης

Η σκολίωση είναι μια πάθηση κατά την οποία η σπονδυλική στήλη υφίσταται τρισδιάστατη παραμόρφωση. Η πάθηση αυτή είναι ιδιαίτερα συχνή στα παιδιά και γίνεται ακόμη συχνότερη κατά την εφηβική ηλικία. Η σκολίωση προκαλεί μια σειρά αλλαγών στην σπονδυλική στήλη, με αποτέλεσμα αντί για μια ευθεία γραμμή στο μέσο της πλάτης, η σπονδυλική στήλη να μοιάζει περισσότερο με το γράμμα «C» ή «S». Συνήθως γίνεται αντιληπτή σε ηλικίες 10-12 ετών και εμφανίζεται με μεγαλύτερη συχνότητα στα κορίτσια παρά στα αγόρια. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι, σε αντίθεση με την κοινή εσφαλμένη αντίληψη, η σκολίωση σε παιδιά δεν προκαλείται από την κακή στάση του σώματος ή το βάρος του σχολικού σακιδίου. Η εμφάνισή της οφείλεται συχνότερα σε γενετικούς και κληρονομικούς παράγοντες.

Σκολίωση σε παιδιά: Είδη 

Η σκολίωση σε παιδιά μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, από την γέννηση έως την εφηβεία. Ανάλογα με τις υποκείμενη αιτία και την ηλικία έναρξης της σκολίωσης, υπάρχουν 4 είδη σκολίωσης στα παιδιά, η ιδιοπαθής, η συγγενής, η συνδρομική και η νευρομυϊκή σκολίωση.

Η ιδιοπαθής σκολίωση είναι η πιο συχνή. Η λέξη ιδιοπαθής υποδηλώνει ότι ο υποκείμενη αιτία της σκολίωσης δεν είναι γνωστή. Έχει πλέον αποδειχθεί ότι ένας συνδυασμός γονιδίων συμβάλλει στην εκδήλωσή της. Η ιδιοπαθής σκολίωση είναι ιδιαίτερα συχνή κατά την εφηβική ηλικία. 

Η συγγενής σκολίωση είναι το αποτέλεσμα της ανώμαλης ανάπτυξης των σπονδύλων κατά την διάρκεια της εμβρυικής ζωής. Η πάθηση συχνά γίνεται αντιληπτή κατά τον προγεννητικό έλεγχο. Η συγγενής σκολίωση μπορεί να συνοδεύεται από προβλήματα και σε άλλα μέρη του σώματος, όπως την καρδιά και το ουροποιητικό σύστημα, γεγονός που χρήζει προσεκτικής διερεύνησης.

Η νευρομυϊκή σκολίωση εκδηλώνεται σε παιδιά που παρουσιάζουν προβλήματα στους μύες ή το νευρικό τους σύστημα. Καθώς τα νεύρα και οι μύες είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση μιας σταθερής και ευθείας σπονδυλικής στήλης, διαταραχή της λειτουργίας αυτών των δομών μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ορθή ανάπτυξη της σπονδυλικής στήλης. Νευρομυϊκές παθήσεις όπως η νωτιαία μυϊκή ατροφία, ορισμένες μυϊκές δυστροφίες και εγκεφαλική παράλυση συχνά συνοδεύονται από νευρομυϊκή σκολίωση.

Σημάδια σκολίωσης σε παιδιά

Τα σημάδια της σκολίωσης συνήθως γίνονται αντιληπτά στην προεφηβική ηλικία και συνήθως περιλαμβάνουν:

• Ασυμμετρία στους ώμους
• Κύρτωση στην πλάτη
• Κλίση του κεφαλιού, του ισχίου ή της μέσης προς τη μια πλευρά του σώματος
• Εκδήλωση πόνου στη μέση ή την πλάτη
• Μετατόπιση του σώνατος προς τα δεξιά ή τα αριστερά

Εάν η σκολίωση σε παιδιά δεν διαγνωστεί έγκαιρα, μπορεί να επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις τόσο στην υγεία της σπονδυλικής στήλης, όσο και στην ψυχοσωματική υγεία του παιδιού . Η καθυστερημένη διάγνωση μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την εκτεταμένη παραμόρφωσης του κορμού, του πόνου στη μέση ή στην πλάτη και την πίεση στα νεύρα με αποτέλεσμα την εκδήλωση πόνου και στα άκρα. Στις σοβαρότερες των περιπτώσεων διαταράσσεται η  ανάπτυξη και η λειτουργία των πνευμόνων. Η έγκαιρη διάγνωση της πάθησης επιτρέπει την εφαρμογή θεραπευτικών πρωτοκόλλων που μπορούν να επιφέρουν σημαντική βελτίωση και πρόληψη περαιτέρω επιδείνωσης της παραμόρφωσης.

Διάγνωση σκολίωσης στην παιδική ηλικία

Η διάγνωση της σκολίωσης στα παιδιά περιλαμβάνει τη λήψη λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού του παιδιού, λαμβάνοντας υπόψη και το οικογενειακό ιστορικό. Έπειτα ακολουθεί κλινική εξέταση σε όλο το σώμα και, εφόσον χρειαστεί, ακτινογραφίες ολόκληρης της σπονδυλικής στήλης. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να έχει ένδειξη η πραγματοποίηση μαγνητικής ή αξονικής τομογραφίας της σπονδυλικής στήλης. 

Σκολίωση στα παιδιά: Θεραπεία

Αφού τεθεί η διάγνωση και προσδιοριστεί η σοβαρότητα της σκολίωσης, έχει θέση η θεραπευτική αντιμετώπιση. Αρχικά, σε μικρούς βαθμού σκολιώσεις συστήνεται η τακτική παρακολούθηση κάθε 6 έως 9 μήνες, προκειμένου να παρακολουθείται η εξέλιξη της πάθησης και να διαπιστωθεί εγκαίρως τυχόν επιδείνωση. Η φυσικοθεραπεία με την μορφή των ασκήσεων Schroth έχει πολλά να προσφέρουν επίσης στα παιδιά αυτά. Σε περιπτώσεις μετρίου βαθμού σκολίωσης, συστήνεται η εφαρμογή κηδεμόνα για 18 ώρες ημερησίως. Ο κηδεμόνας βοηθά πρωτίστως στην πρόληψη της εξέλιξης της πάθησης και σε ορισμένες περιπτώσεις στη βελτίωση της παραμόρφωσης. Στην περίπτωση ασθενών βρεφικής ηλικίας εφαρμόζεται ειδικό γύψινο γιλέκο υπό γενικής αναισθησίας, το οποίο αντικαθίσταται κάθε 3 μήνες. 

Σε προχωρημένες περιπτώσεις σκολίωσης που δεν παρουσιάζουν επιδείνωση παρά τα συντηρητικά μέτρα αντιμετώπισης, έχει ένδειξη η χειρουργική θεραπεία. Η κατάλληλη χειρουργική τεχνική επιλέγεται με βάση την ηλικία του παιδιού και το στάδιο της ανάπτυξης της σπονδυλικής στήλης και των πνευμόνων. Πλέον τον επιτυχή σχεδιασμό κι εκτέλεση των συγκεκριμένων επεμβάσεων έρχονται να διευκολύνουν κορυφαία συστήματα πλοήγησης όπως το ρομποτικό σύστημα πλοήγησης O-ARM II. Η τεχνολογία αυτή επιτρέπει την ακριβή καθοδήγηση της τοποθέτησης των εμφυτευμάτων σε πραγματικό χρόνο με ακρίβεια αξονικού τομογράφου, βελτιώνοντας την ακρίβεια της επέμβασης. Το O-ARM II και τα ρομποτικά συστήματα πλοήγησης υποστηρίζουν ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές με διεγχειρητική απεικόνιση. Συμβάλλουν συνεπώς στην αποτελεσματική ανακούφιση από τον πόνο, την επιτυχή επιδιόρθωση της παραμόρφωσης και τη μείωση τυχόν επιπλοκών. Σε αντίθεση με τις παραδοσιακές χειρουργικές τεχνικές που απαιτούν πολλαπλές ακτινογραφίες κατά τη διάρκεια της επέμβασης γεγονός που αυξάνει σημαντικά την έκθεση στην ακτινοβολία, το σύστημα O-ARM II μειώνει σημαντικά την συνολική δόση ακτινοβολίας για τους νεαρούς ασθενείς. Ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός Δρ. Μάριος Λυκίσσας ήταν από τους πρώτους που εφάρμοσε το συγκεκριμένο σύστημα πλοήγησης στη χειρουργική σκολίωσης παίδων, ενώ έχει μακρά εμπειρία στην εφαρμογή της κατάλληλης θεραπείας ανάλογα με το εκάστοτε περιστατικό σκολίωσης ακόμη και των πιο απαιτητικών.